Historia

Volubilis (arab. وليلي Walili)
Volubilis (arab. وليلي Walili) – kompleks ruin rzymskiego miasta Mauretania Tingitana

Maroko jest jednym z najstarszych państw Afryki. Państwo zajmuje pas zachodniego wybrzeża Afryki Północnej: pomiędzy Morzem Śródziemnym na północy, górami Atlas na wschodzie, Saharą na południu i Atlantykiem na zachodzie.

Historia regionu jest ściśle związana z podbojem tych ziem. Prawdopodobnie w II tysiącleciu p.n.e. tereny obecnego Maroka zostały zasiedlone przez ludność berberską. Od XII w. p.n.e. wybrzeża kolonizowali Fenicjanie. XII wieku p. n. e. zaczęli się osiedlać wzdłuż północnego wybrzeża Afryki. Doprowadziło to w rezultacie do zmieszania dwóch kultur różnych narodów i do powstania języka berberyjskiego. Od II w. p. n. e. zaczyna się w Afryce Północnej panowanie Rzymu. Na północnym zachodzie dzisiejszego Maroka w 429 roku została założona jedna z rzymskich prowincji – Mauretania Tingitana z centrum w Tingisie (Tangerze). Wprowadzenie hodowli wielbłądów w II–III w. n.e. przyczyniło się do rozwoju handlu karawanowego między Afryką Północną a Czarną Afryką.

Upadek imperium rzymskiego stał się początkiem arabskiego podboju Afryki Północnej. W VII–VIII w. zaczęła się islamizacja plemion berberskich (popularność doktryny charydżytów, opozycyjnych do kalifatu). Zjednoczenie polityczne Maroka nastąpiło w VIII–X w. za dynastii Idrysydów. Po okresie politycznego chaosu ponowne zjednoczenie Maroka przyłączonego do państwa Almorawidów (XI–XII w.), następnie Almohadów (XII–XIII w.) i Marynidów (XIII–XV w.). Panowanie tych dynastii związało Maroko z cywilizacją Arabów z Półwyspu Iberyjskiego i wpłynęło na rozwój gospodarczy i kulturalny kraju. Najazdy arabskich plemion koczowniczych w XI–XII w. przyczyniły się do arabizacji Maroka (i całego Maghrebu). Największy rozkwit państwa arabskiego przypada na XI-XII wiek.

W XVII-XIX wieku Maroko uważane było za państwo pirackie, ponieważ w wielu miastach władza faktycznie znajdowała się w rękach piratów.

Od XIV wieku do Maroka zaczęli docierać Europejczycy, zwłaszcza Portugalczycy i Hiszpanie, którzy osiedlili się głównie na wybrzeżu. W XVI wieku, kiedy krajem rządzili królowie pochodzenia arabskiego, już całe wybrzeże atlantyckie zajęte zostało przez Europejczyków. Z racji ważnego strategicznie położenia nad cieśniną Gibraltarską o kontrolę nad Marokiem rywalizowały największe potęgi kolonialne – Wielka Brytania i Francja. W 1912 roku Maroko utraciło nie tylko suwerenność państwową, ale także integralność terytorialną, większa część kraju stała się kolonią francuską. Po 1100-letnich rządach lokalnych władców Maroko znalazło się pod kontrolą obcych państw. Miasto Tanger, wraz z przylegającym do niego terenem, znalazło się pod międzynarodowym protektoratem. Wyrazem oporu ludności Maroka przeciwko kolonizatorom było powstanie Abd al-Karima (1921–26) w górach Ar-Rif i proklamowanie tam niepodległej republiki.

W czasie II wojny światowej francuska część Maroka podlegała rządowi Vichy. W 1940 Hiszpanie zajęli Tanger, dwa lat później część francuską opanowały wojska amerykańsko-brytyjskie. Po wojnie nasiliły się dążenia Marokańczyków do odzyskania niepodległości i suwerenności.

W marcu 1956 roku na skutek masowych wystąpień, które przerodziły się w prawdziwe powstanie, i w związku z kryzysem politycznym, została ogłoszona niepodległość francuskiego Maroka. A w kwietniu tego samego roku – strefy hiszpańskiej. Tanger został włączony do Maroka. Sułtan Mohammed V, wspierany przez USA i Wielką Brytanię, proklamował niepodległość Maroka. Zmienił tytuł z sułtana na króla – był 13 władcą z dynastii Alawitów. W 1961 roku tron odziedziczył panujący do 1999 roku Hassan II. Celem niepodległego Maroka stała się integracja dawnego terytorium. Hassan II od lat 70. domagał się od Hiszpanii przekazania Sahary Zachodniej. Ostatecznie Maroko w dwóch etapach, w 1975 i 1979 r., przeprowadziło aneksję tych ziem.

Od 1975 sytuację wewnętrzną i międzynarodową Maroka determinuje problem Sahary Zachodniej, którą Maroko wcieliło do swojego terytorium. W 1999 zmarł król Hasan II, następcą został jego syn, Muhammad VI, który ogłosił 2002 program modernizacji Maroka, zakładający m.in. wzrost roli kobiet w życiu publicznym.

W 1995 roku do ONZ wpłynął wniosek o przyłączenia Maroka do Wspólnoty Europejskiej, a od 1994 roku Europejczycy mogą odwiedzać Maroko bez wiz.

foto: Subhros / Wikimedia CC BY-SA 3.0